Գտնվելով Հայաստանի ամենահարավային կետում՝ Մեղրին մշտապես հայտնի է եղել անուշահամ մրգերի համար բարենպաստ կլիմայական պայմաններով։ Քաղաքը շրջապատող սարերը ողջ օրը տաքացնում են տարածքը և ջերմությունը պահպանում գիշերվա ընթացքում՝ ստեղծելով եզակի մերձարևադարձային կլիմա: Սա թույլ է տալիս աճեցնել նուռ, թուզ, արքայանարինջ, նույնիսկ կիվի, էլ չենք խոսում վաղահաս բալի ու ծիրանի մասին: Չնայած արտադրության մեծ ներուժին (բարենպաստ կլիմայական պայմաններ, բերրի հող, աշխատասեր ժողովուրդ)` Մեղրին ունի արտադրության և շուկայահանման մի շարք խնդիրներ, որոնք էական պատնեշներ են ստեղծում տարածաշրջանի գյուղատնտեսության զարգացման և ագարակատերերի եկամտի աճի համար։
«Ագրոբիզնեսի և գյուղի զարգացման կենտրոն» (CARD) հիմնադրամը շվեյցարական HELVETAS կազմակերպության հետ համատեղ 2013թ.-ից մեկնարկեց «Շուկաներ Մեղրիի համար (M4M)» ծրագիրը, որի նպատակն էր աջակցել Մեղրիի տարածաշրջանի փոքրածավալ պտղաբույծների, վերամշակողների և առևտրային կազմակերպությունների արտադրողականության և եկամտաբերության բարձրացմանը: Քառամյա ծրագիրը ֆինանսավորվում է Շվեյցարիայի զարգացման կազմակերպության (SDC) կոմից: Ծրագրի շրջանակում գրանցած հիմնական հաջողություններից է Իշխան և Լիլիթ Ասլանյանների ընտանեկան բիզնեսի պատմությունը:
Չրի լայնածավալ արտադրություն Մեղրի համայնքում
Մեղրիի տարածաշրջանում զգալի հաջողության հասած ֆերմերներից իր ջանասիրությամբ և նպատակա-սլացությամբ աչքի է ընկնում Իշխան Ասլանյանը։ Դեռևս օտարության մեջ անցկացրած տարիներին Իշխանը նպատակ էր դրել վերադառնալ և հիմնվել հայրենիքում. «Առանց հայրենի սարերի ես ոչինչ եմ այս աշխարհում,- հպարտ ասում է Իշխանը՝ հիանալով դեպի կապույտ երկինք ձգվող բարձր լեռներով: -Լեռներն ինձ ուժ են տալիս,- շարունակում է նա¦:
Ինժեներ-տնտեսագետի մասնագիտությամբ Իշխանը ծնվել է գյուղատնտեսների ու գինի արտադրողների ընտանիքում: Նրա խոսքով` գյուղատնտեսության հանդեպ հակումն արդեն իր գենի մեջ է:
Այսօր Իշխանն ունի հսկայական պտղատու այգի, որը մոտ վեց տարի առաջ չոր ու ամայի տարածք էր հիշեցնում: Ամեն ինչ սկսվեց М4М ծրագրի հետ համագործակցությունից: Հատկանշական է, որ համագործակցության արդյունքում նա հնարավորություն ստացավ մասնակցելու գյուղատնտեսության ոլորտին առնչվող բազում դասընթացների, ինչպես նաև այլ տարածաշրջանների արտադրողների հետ փորձի փոխանակման այցերի։ «Ստացածս գիտելիքները ոգեշնչեցին ու վստահություն ներշնչեցին ինձ, և ես հիմնեցի իմ սեփական այգին»,- նշում է Իշխանը: Այս գիտելիքների ու հմտությունների շնորհիվ նա կարողացել է շատ կարճ ժամանակահատվածում դառնալ ոլորտի առաջատարներից մեկը։
Գիտակցելով թարմ պտուղների իրացման հետ կապված հավանական խնդիրները՝ Իշխանը որոշում է զբաղվել չրարտադրությամբ։ 2013 թվականին նա ստանում է առաջին էլեկտրական չորանոցը՝ М4М ծրագրի շրջանակներում, և արտադրում 500 կգ արքայանարնջի չիր։ Իսկ այսօր թեժ սեզոնի ընթացքում արտադրամասն աշխատում է առավելագույն ծանրաբեռնվածությամբ՝ ապահովելով մինչև 10 աշխատատեղ։ Ծավալների ավելացումն ու պահանջարկի մեծացումը ստիպում են նրան ձեռք բերել ևս երկու չորացման սարքեր և ընդլայնել արտադրական տարածքը: Արտադրամասի հիմնման, արդյունավետ տեխնոլոգիաների կիրառման և սանիտարահիգիենիկ պայմաններին հետևելու շնորհիվ Մեղրիի տարածաշրջանի` հրաշալի համային հատկանիշներով չրերը սկսում են իրացվել ոչ միայն տեղական, այլև միջազգային շուկաներում։ Այսօր Իշխանը այն եզակի արտահանողներից է, ովքեր կարողանում են բարձրորակ չիր արտահանել Շվեյցարիա, Ավստրիա, Անգլիա, Չեխիա և Ռուսաստան։
Իշխանը մեծ սիրով է մրգեր չորացնում եվրոպական երկրներ արտահանելու համար: «Եվրոպական շուկան բավականին խիստ ստանդարտներ ունի, ինչը մի կողմից մեծ մարտահրավեր է ինձ համար, մյուս կողմից՝ աճելու համար խթան»,- հպարտ նշում է Իշխանը՝ ցուցադրելով սառը սենյակը, որտեղ սպիտակ պարկերի մեջ խնամքով պահվում են թզի չրերը: «Բիզնեսում ես միշտ ընտրում եմ առավել դժվար ուղին, քանի որ այնտեղ մրցակցությունը մեծ չէ, նաև` այն ավելի հետաքրքիր է դարձնում իմ կյանքը»: Երբեմն երիտասարդ գործարարը ստիպված է եղել մերժել Եվրոպայից եկող խոշոր պատվերները: Նա նախընտրում է կենտրոնանալ արտադրանքի որակի վրա: «Մենք Թուրքիայի և Պարսկաստանի արտադրողների հետ կարող ենք մրցել միայն օրգանական մրգերով»:
